چکیده پژوهش

پژوهش حاضر به بررسی عوامل زیستی مؤثر در بروز سوء مصرف مواد پرداخته است. به همین منظور در کنار سؤال اصلی مبنی بر «مقایسه تأثیر عوامل زیستی مؤثر در بروز رفتار سوء مصرف مواد در بین افراد معتاد و غیرمعتاد»، یک سؤال دیگر با توجه به متغیرهای سن، سطح تحصیلات، شغل، وضعیت تأهل در افراد معتاد تهیه و مورد بررسی قرار گرفت.

روش پژوهش توصیفی از نوع علمی، مقایسه‌ای وجامعه آماری شامل کلیه افراد معتاد مستقر در زندان مرکزی اصفهان در سال 1387 و همچنین دانشجویان به عنوان گروه شاهد بوده است. نمونه پژوهش شامل 60 نفر از معتادین و 60 نفر از افراد عادی بوده که گروه معتادین به روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شده و گروه غیرمعتاد به وسیله روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شده است. ابزار اندازه‌گیری پرسش‌نامه 60 سؤالی‌ گری و ویلسون بوده است که از روایی و پایایی مناسبی در تحقیقات قبلی برخوردار بوده است. داده‌ها با استفاده از روش‌های آزمون T و آزمون F مورد بررسی قرار گرفت که عمده‌ترین نتایج آن به شرح زیر می‌باشد:

– تفاوت معناداری بین عوامل زیستی گرایش به سوءمصرف مواد در افراد معتاد و غیرمعتاد وجود دارد.

– بین عوامل مؤثر بر سوءمصرف مواد مخدر در افراد معتاد و غیرمعتاد بر اساس متغیرهای سن، سطح تحصیلات، شغل، وضعیت تأهل تفاوت معناداری وجود داشت.

فهرست مطالب

عنوان مطالب………………………………………………………. صفحه

فصل اول کلیات پژوهش

1-1 مقدمه………………………………………………………………………………………. 14

2-1 بیان مساله……………………………………………………………………………….. 16

3-1 اهمیت و ضرورت مساله……………………………………………………………. 18

4-1 اهداف پژوهش…………………………………………………………………………. 20

5-1 فرضیه‌های پژوهش………………………………………………………………….. 21

6-1 تعریف اصطلاحات…………………………………………………………………….. 21

الف: تعریف نظری……………………………………………………………………………. 21

ب: تعریف عملیاتی……………………………………………………………………………. 21

فصل دوم: پیشینه پژوهش

– مقدمه………………………………………………………………………………………….. 25

1-2 مباحث نظری……………………………………………………………………………. 25

2-2 سوء مصرف مواد یک بیماری مغزی است…………………………………… 26

3-2 سوء مصرف مواد فقط یک بیماری مغزی نیست…………………………… 27

4-2 اصطلاح شناسی……………………………………………………………………….. 29

5-2 سوء مصرف و وابستگی به مواد………………………………………………… 30

6-2 اعتیاد………………………………………………………………………………………. 30

1-6-2 همه‌گیری شناسی………………………………………………………………….. 31

2-6-2 سبب شناسی………………………………………………………………………… 32

3-6-2 عامل سایکو دینامیک……………………………………………………………… 32

4-6-2 نظریات رفتاری…………………………………………………………………….. 33

5-6-2 وراثت چیست؟……………………………………………………………………… 34

6-6-2 عوامل ژنتیک………………………………………………………………………… 36

7-6-2 عوامل عصبی- شیمیایی………………………………………………………… 36

8-6-2 ابتلای همزمان……………………………………………………………………… 37

9-6-2 اختلالات شخصیت ضد اجتماعی…………………………………………….. 38

10-6-2 افسردگی و خودکشی …………………………………………………………. 38

7-2 اختلالات وابسته به الکل…………………………………………………………….. 39

1-7-2 همه‌گیری شناسی………………………………………………………………….. 40

2-7-2 فعالیت‌های الکتروفیزیولوژیکی………………………………………………… 40

3-7-2 شیمی حیاتی یا زیست شیمی………………………………………………….. 42

4-7-2 آسیب‌پذیری زیستی نسبت به الکلیسم………………………………………. 43

5-7-2 عوامل شخصیتی و روان شناختی…………………………………………… 47

6-7-2 درمان و بازپروری……………………………………………………………….. 49

8-2 اختلالات وابسته به آمفتامین (یا شبه آمفتامین)…………………………….. 50

1-8-2 همه گیری شناسی………………………………………………………………… 51

2-8-2 نوروفارماکولوژی………………………………………………………………… 51

3-8-2 اختلال سایکوتیک ناشی از آمفتامین………………………………………… 52

4-8-2 درمان و بازتوانی…………………………………………………………………. 53

9-2 اختلالات وابسته به کافئین………………………………………………………….. 54

1-9-2 همه گیری شناسی………………………………………………………………… 55

2-9-2 نوروفارماکولوژی………………………………………………………………… 55

3-9-2 ژنتیک و مصرف کافئین…………………………………………………………. 56

4-9-2 کافئین به عنوان یک ماده مورد سوء مصرف…………………………… 56

5-9-2 عوارض نامطلوب …………………………………………………………………. 57

6-9-2 درمان…………………………………………………………………………………. 58

10-2 اختلالات وابسته به حشیش………………………………………………………. 59

1-10-2 همه گیری شناسی………………………………………………………………. 60

1-1-10-2 شیوع و روندهای اخیر……………………………………………………. 60

2-1-10-2 نوروفارماکولوژی…………………………………………………………… 61

3-10-2 اختلال سایکوتیک ناشی از حشیش………………………………………… 62

4-10-2 اختلال اضطرابی ناشی از حشیش…………………………………………. 63

5-10-2 درمان و بازتوانی……………………………………………………………….. 63

11-2 اختلال وابسته به کوکائین………………………………………………………… 66

1-11-2 همه گیری شناسی………………………………………………………………. 66

2-11-2 هم ابتلائی………………………………………………………………………….. 67

3-11-2 سبب شناسی………………………………………………………………………. 67

1-3-11-2 عوامل ژنتیک …………………………………………………………………. 67

2-3-11-2 عوامل اجتماعی و فرهنگی ………………………………………………. 68

3-3-11-2 یادگیری و شرطی شدن…………………………………………………… 68

4-3-11-2 عوامل دارویی………………………………………………………………… 69

4-11-2 نوروفارماکولوژی………………………………………………………………. 69

5-11-2 سوء مصرف کوکائین و وابستگی بر آن………………………………… 71

6-11-2 اختلال سایکوتیک ناشی از کوکائین ……………………………………… 71

7-11-2 اختلال خلقی ناشی از کوکائین …………………………………………….. 72

8-11-2 اختلال اضطرابی ناشی از کوکائین ………………………………………. 72

9-11-2 اثرات نامطلوب …………………………………………………………………… 72

1-9-11-2 اثرات بر عروق مغزی……………………………………………………… 73

2-9-11-2 اثرات قلبی……………………………………………………………………… 73

3-9-11-2 حملات تشنجی………………………………………………………………… 74

10-11-2 درمان و بازتوانی……………………………………………………………… 74

12-2 اختلالات وابسته به مواد توهم زا……………………………………………… 76

1-12-2 نوروفارماکولوژی………………………………………………………………. 77

2-12-2 مصرف داروهای توهم زا……………………………………………………. 77

3-12-2 آثار روان شناختی………………………………………………………………. 78

4-12-2 مکانیزمهای نوروفیزیولوژیکی………………………………………………. 79

5-12-2 اختلالات سایکوتیک ناشی از مواد توهم زا…………………………….. 80

6-12-2 اختلال خلقی ناشی از مواد توهم زا………………………………………. 81

7-12-2 درمان……………………………………………………………………………….. 81

13-2 اختلالات مربوط به مواد استنشاقی…………………………………………… 82

1-13-2 نوروفارماکولوژی………………………………………………………………. 83

2-13-2 اثرات نامطلوب …………………………………………………………………… 84

3-13-2 درمان……………………………………………………………………………….. 85

14-2 اختلالات مربوط به نیکوتین……………………………………………………… 85

1-14-2 همه گیری شناسی………………………………………………………………. 87

2-14-2 بیماران روانی…………………………………………………………………….. 88

3-14-2 نوروفارماکولوژی………………………………………………………………. 88

4-14-2 سبب یابی وابستگی به نیکوتین……………………………………………… 89

5-14-2 اثرات نامطلوب …………………………………………………………………… 90

6-14-2 مزایای بهداشتی ترک سیگار………………………………………………… 90

7-14-2 درمان……………………………………………………………………………….. 91

1-7-14-2 درمانهای روان شناختی………………………………………………….. 91

2-7-14-2 درمانهای روانی- دارویی………………………………………………… 92

15-2 اختلالات مربوط به مواد شبه افیونی (اپیوتید)…………………………….. 93

1-15-2 همه گیری شناسی………………………………………………………………. 95

2-15-2 نوروفارماکولوژی………………………………………………………………. 96

3-15-2 هم ابتلائی………………………………………………………………………….. 97

4-15-2 سبب شناسی………………………………………………………………………. 98

1-4-15-2 عوامل روانی- اجتماعی…………………………………………………… 98

2-4-15-2 عوامل ژنتیک و زیستی…………………………………………………….. 98

3-4-15-2 نظریه روانپویشی……………………………………………………………. 99

16-2 اختلالات مربوط به فن سیکلیدین (یا شبه فن سیکلیدین)……………….. 100

1-16-2 همه گیری شناسی………………………………………………………………. 100

2-16-2 نورفارماکولوژی………………………………………………………………… 100

3-16-2 اختلال خلقی ناشی از فن سیکلیدین……………………………………….. 101

4-16-2 اختلالات اضطرابی ناشی از فن سیکلیدین………………………………. 101

5-16-2 درمان……………………………………………………………………………….. 101

2-2 پیشینه تحقیق……………………………………………………………………………. 102

فصل سوم: روش تحقیق

مقدمه ……………………………………………………………………………………………. 105

1-3 روش تحقیق…………………………………………………………………………….. 105

2-3 جامعه آماری تحقیق………………………………………………………………….. 105

3-3 ابزار اندازه گیری……………………………………………………………………… 105

4-3 تعیین حجم نمونه………………………………………………………………………. 106

5-3 روش‌های تجزیه و تحلیل داده‌ها ……………………………………………….. 106

6-3 تعیین اعتبار و روایی پرسشنامه…………………………………………………. 107

7-3 روش تجزیه و تحلیل اطلاعات…………………………………………………….. 108

فصل چهارم: یافته های پژوهش

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

بحث و نتیجه گیری…………………………………………………………………………… 121

1-5 چه کسی مسئول پیشگیری از اعتیاد است؟…………………………………… 121

2-5 محدودیت های پژوهش……………………………………………………………… 124

3-5 پیشنهادهای پژوهش…………………………………………………………………. 124

پیشنهادهایی به والدین……………………………………………………………………… 124

پیشنهادهایی به مسوولین …………………………………………………………………. 125

4-5 محدود کردن دسترسی به دارو………………………………………………….. 127

5-5 آموزش و پیشگیری………………………………………………………………….. 128

6-5 بهبود درمان و پژوهش……………………………………………………………… 129

7-5 توصیه های محافظت کننده………………………………………………………… 130

8-5 فهرست منابع:…………………………………………………………………………… 133

منابع فارسی……………………………………………………………………………………. 134

منابع خارجی…………………………………………………………………………………… 135

ضمیمه ………………………………………………………………………………………….. 136

فهرست جداول

عنوان مطالب                                                                                                  صفحه

1- جدول شماره (1-4) توزیع فراوانی گروه نمونه معتادین و غیرمعتادین………. 110

2- جدول شماره (2-4) توزیع فراوانی گروه نمونه معتادین و غیرمعتادین براساس سن    111

3- جدول شماره (3-4) توزیع فراوانی گروه نمونه معتادین و غیرمعتادین براساس وضعیت تأهل 111

4- جدول شماره (4-4) توزیع فراوانی گروه نمونه معتادین و غیرمعتادین بر اساس شغل           112

5- جدول شماره (5-4) توزیع فراوانی گروه نمونه معتادین و غیرمعتادین براساس سطح تحصیلات        112

6- جدول شماره (6-4) نتایج آزمون t مستقل مقایسه مولفه های عوامل زیستی گرایش به اعتیاد در بین افراد معتاد و غیرمعتاد……………………………………………………………………………………………….. 113

7- جدول شماره (7-4) نتایج آزمون t تفاوت میانگین گروه معتادین و غیرمعتادین در مولفه های عوامل زیستی گرایش به سوء مصرف مواد………………………………………………………………………. 114

8- جدول شماره (8-4) نتایج آزمون t تفاوت میانگین مولفه های عوامل زیستی موثر بر گرایش به سوء مصرف مواد در گروه معتادین براساس سن ………………………………………………………………….. 115

9- جدول شماره (9-4) نتایج آزمون تعقیبی LSD اختلاف میانگین بین عوامل زیستی براساس سن معتادین        116

10- جدول شماره (10-4) نتایج آزمون t تفاوت میانگین مولفه های عوامل زیستی موثر بر گرایش به سوء مصرف مواد در گروه معتادین براساس میزان تحصیلات………………………………………….. 117

11- جدول شماره (11-4) نتایج آزمون تعقیبی LSD اختلاف میانگین بین عوامل زیستی براساس سطح تحصیلات 117

12- جدول شماره (12-4) نتایج آزمون t تفاوت میانگین مولفه های عوامل زیستی موثر بر گرایش به سوء مصرف مواد در گروه معتادین بر اساس ………………………………………………………………… 118

13- جدول شماره (13-4) نتایج آزمون تعقیبی CSD اختلاف میانگین بین عوامل زیستی براساس شغل    119

14- جدول شماره (14-4) نتایج آزمون f تفاوت میانگین گروه معتادین مجرد و متأهل در مولفه های عوامل زیستی موثر بر گرایش به سوء مصرف مواد …………………………………………………………. 119

منابع فارسی:

1- اسعدی، سید حسن( 1374). تحقیقی کاربردی درباره پیشگیری از مصرف نابجای مواد مخدر، روان‌گردان، الکل توتون. تهران: انجمن اولیا مربیان.

2- اسحاقیان، مهدی (1379). می‌خواهم پژوهشگر شوم. جزوه آموزشی دوره اقدام پژوهش مرکز آموزش نیروی انسانی اصفهان.

3- ایزدی، افسانه (1380). اعتیاد و جوانان، پایان نامه کارشناسی رشته روان‌شناسی دانشگاه پیام نور زرین شهر.

4- بنجامین جی سادوک، ویرجینیا، ای سادوک. خلاصه روانپزشکی، علوم رفتاری/ روانپزشکی بالینی: ترجمه حسن رفیعی، فرزین رضاعی، 1382. تهران: ارجمند.

5- دلاور، علی (1376). مبانی نظری و عملی پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی. تهران: رشد.

6- روزنهان، دیوید ال. سیلکمن، مارتین ای.پی. روان‌شناسی نابهنجاری آسیب‌شناسی روانی، ترجمه یحیی سید (1380). تهران: ساوالان.

7- رئوفی، مریم، رضوی، ماریا (1378). راهنمای پیشگیری اعتیاد، تهران: مولفین.

8- رمضانی، فرزانه. بررسی عوامل زیستی سوء مصرف مواد در معتادین مرد استان اصفهان، پایان نامه کارشناسی رشته روانشناسی، دانشگاه پیام نور زرین شهر.

منابع خارجی:

1- Alan.leshner.(1997). Addiction is a Brain Disease and it matters national in statute of justice journal U.S.A

2- Cloninger. (1988). Heterogeneity and the Classification of Alcholism advances in Alcohol and substance Albuse. U.S.A.

دانلود فایل